Weerrecords

De laatste jaren zien we vaak warmterecords (en enkele kouderecords)  aangescherpt worden.
Dit jaar lijkt op weg naar een warmterecord,  tenzij de tweede helft van november en/of december de boel omslaat en we de ijzige kou over ons heen krijgen.

Hoe evolueerden warmterecords? *

*Tussen 1901 en nu,  daarvoor zijn er uiteraard ook hele koude of warme maanden geweest

Voor januari stond het record vanaf 1901 een dik decennium op 4,6 graden in 1902  tot in 1916 de wintermaand erg zacht verliep met 6 graden.
5 jaar later was het nog iets zachter met 6,2 graden.
Dit record zou vervolgens maar liefst 54 jaar blijven staan,  toen ging de januari van 1975 er met enkele honderdsten overheen.
Een volgende aanscherping zou 32 jaar op zich laten wachten,  met bijna 1 graad verschil zou januari 2007 over 1975 heen gaan.
Ook 2008 was zachter dan 1975,  maar moest toch nog ruim een halve graad op 2007 toegeven.

Het kouderecord stond even op 1901 (-0,3),  werd in 1908 verbroken (-1,2)
21 jaar later ging 1929 er weer onder  (-1,4).
11 jaar later werd dat record verpulverd in 1940  met -5,5 graden.
Dat record staat nog steeds,  dus al 74 jaar..

Februari was in 1901 ook koud met - 0,9 graden.
16 jaar later werd dit verbeterd met 0,6 graden (- 1,5)  om 12 jaar later compleet overklast te worden door de ijskoude februari van 1929 ( - 5,4) .
Dit record stond 18 jaar en werd ingehaald met één tiende ( - 5,5 in 1947).
Weer 9 jaar later stootte 1956 naar de kroon,  deze februari staat nog steeds eenzaam bovenaan met - 6,7 als gemiddelde temperatuur..

Qua zachtheid gold 5,6 graden (1903)  lang als record.
In 1914 was het enkele honderdsten warmer  en het was 1926 waarin het record pas duidelijk werd aangescherpt  met 0,7 graden.
Pas weer 35 jaar later was er een vergelijkbare temperatuur: 1961 met enkele hondersten verschil.
Weer 29 jaar later wist de stormachtige februari 1990 het record een fikse tik naar boven bij te stellen met 7,6 graden (1,3 graden warmer).


Bij de lentemaand maart verliep het zo:

1903  7,1 graden
1912  7,5 graden
1938  7,7 graden
1957  8,4 graden
1990  8,5 graden
1991  8,8 graden

Qua kou

1901  3,5 graden
1909  3,0 graden
1917  5,5 graden
1955  5,5 graden (enkele honderdsten kouder?)


April,  waar het warmterecord vaak opnieuw verscherpt werd:

1904   9,7 graden
1914  10,1 graden
1934  10,3 graden
1943  10,5 graden
1961  10,5 graden
1987  10,7 graden
1993  11,1 graden
2007  13,1 graden
2011  13,1 graden


Top 3 aprils 50 jaar geleden

01 1961  10,5
02 1943  10,5
03 1949  10,4

Top 3 nu

01 2011  13,1 graden
02 2007  13,1 graden
03 2009  12,2 graden

Dat verschil!


Het record van koelste april stond op:

1903   5,6 graden
1917   4,6 graden

En daarna nooit meer verbroken:  een antiek record van bijna een eeuw inmiddels.


Met mei en het koude record zijn we gauw klaar:  in 1904 was het gemiddeld 9,2 graden  en dat is in de 112 jaar die volgden niet meer verbeterd.

Voor wat de warmte betreft:

1901  12,2 graden
1903  12,8 graden
1911  14,0 graden
1917  14,7 graden
1947  15,1 graden
1992  15,6 graden
2008  15,7 graden


Veel maanden hebben warmterecords die stammen uit de afgelopen 25 jaar.
Echter juni is een uitzondering:  hier stamt het record (18,3 graden) uit 1917!  
Komende juni alweer 98 jaar geleden,  tijd om eens scherper te stellen lijkt me.

Het koelterecord is ook bijna 92 jaar oud,  11,6 graden in 1923.


Julikou gaf 1902   zeven jaar lang een toppositie met 15,5 graden.
In 1907 is het 1,6  graden kouder met 13,9 graden.
1919 doet dit over  en staat samen met 1907 nog altijd kil onderaan.


De juli van 1901 was warm  en dat warmterecord van 18,7 graden hield 22 jaar stand.
Juli 1923 haalde 18,9 graden.

Vervolgens  1941  (19,2 graden) ,  1976  (19,3 graden),  1983 (20,1),  1994 (21,3)  en als voorlopig laatste: 2006 (22,3)

Augustus


1911  19,4 graden
1947  19,8 graden
1975  19,9 graden
1997  20,5 graden

De koudere records:

1902  14,8 graden
1912  14,1 graden
1956  14,0 graden


Het kouderecord van september heeft de eeuw inmiddels te pakken,  1912 was de koudste september  en deed dit zo goed dat het record nog steeds staat (10.7 graden).
Het record van 1904 werd daarmee ruimschoots verbroken (12,4 graden).


Warmterecord in september:

1901 14,7 graden
1926 15,4 graden
1929 16,0 graden
1947 16,8 graden
1949 17,2 graden
1999 17,4 graden
2006 17,9 graden


Dat van oktober kende de volgende evolutie:

1901  10,3 graden
1906  11,8 graden
1921  12,7 graden
2001  14,2 graden

Een record dat na 80 jaar verpulverd werd.
Inmiddels staat 1921 al op de vijfde plek,  aangezien 2005, 2006 en 2014 er ook overheen gingen.


November

1901  5,3 graden
1906  7,9 graden
1913  8,4 graden
1938  8,7 graden
1994  10,1 graden

Qua koude:

1901 5,3 graden
1902 3,7 graden
1910 3,4 graden
1915 2,9 graden
1919 1,8 graden
1921 1,2 graden

Allemaal uit grootvaders tijd (of de vader van grootvader)


December heeft ook een warmterecord dat vrij scherp staat en dit jaar 40 jaar oud is:  7,3graden in 1974.
Het record versloeg de 7,2 graden van 1934.
In 1934 had men 16 jaar gewacht op de verbetering van de zachte december 1918 (5,8 graden),  8 jaar daarvoor was het 5,7 graden gemiddeld.

Het kouderecord:

1901  2,9 graden
1902  en 1903  0,8 graden
1906  0,2 graden
1917  - 0,0
1927  - 1,2
1933  - 2,1


Oudste record:  koelste mei,  het record staat al 110 jaar.
Jongste record:  Warmste april  (2011)
Meeste jaren tussen oud record en het verbreken daarvan:  56 jaar (warmterecord november, tussen 1938 en 1994)
Grootste verschil in verbreken record:  4,1 graden (tussen het kouderecord van januari 1929 en januari 1940)

Mooi-weer punten deel 2

Een tweede deel van een overzicht aan mooi-weer punten.

De maanden maart,  augustus en september heb ik ook nog meegenomen in de tellingen.
Oktober is het overwegen nog waard, maar maanden als november, december, januari en februari geven waarschijnlijk veel negatieve scores.

Maart kent enkele topmaanden met veel zon en zacht voorjaarsweer  en dat is dus ook terug te zien in de puntenlijst.
Dit jaar kende duidelijk de allermooiste maart ,  maar ook een aantal andere recente jaren staan hoog in de lijst.
De koude maart van 2013 bevindt zich zelfs nog in de middenmoot.
Onderaan staat de druilerige maart (ruim 140 neerslaguren) van 1988,  gedeeld met een eveneens natte en sombere lentemaand in 1981.
Sowieso was maart van 1978 tot en met 1981 blijkbaar niet bepaald een maand waarin je al kon genieten van regelmatig lenteweer.

01  2014  2114
02  2003  1853
03  1993  1808
04  2011  1770
05  2012  1653
06  1948  1607
07  1972  1572
08  1949  1450
09  2002  1432
10  1990  1425


61  1992      99
62  1978      96
63  1979      67
64  1980      47
65  1998      46
66  2001      19
67  1966    - 78
68  1975    - 83
69  1988 - 679
=    1981 - 679


Hoewel augustus dit jaar een koele en tegenvallende periode kende  eindigde ze niet eens onderaan.
De topzomers domineren de top-10 zoals verwacht.
2003 slechts vijfde,  ondanks een lange hittegolf.
Net buiten de top-10 valt onder meer 2013 en -vrij verrassend-  1984,  wat een vrij koele zomer was.
Ook de gematigde augustus van 1974 haalde de top-20,  mede door weinig neerslag.
1956 had een augustus die volgens de overleveringen erg slecht was,  toch zijn er nog drie die minder mooi-weer punten wisten binnen te halen,  waaronder 2006!

01  1947  3978
02  1975  3729
03  1995  3497
04  1976  3440
05  2003  3003
06  1997  2895
07  1973  2857
08  1991  2850
09  1983  2731
10  2009  2705

61  1957  1296
62  2010  1268
63  1954  1187
64  2011  1179
65  1945  1144
66  1977  1041
67  1956  1020
68  1960    988
69  2006    894
70  1963    432


Na de tegenvallende augustus wist de voorbije september een plaatsje in de top-10 mooiste septembers te bemachtigen.
In 2006 werd de slechte augustus ook ruimschoots goed gemaakt  en in 1947 ging het prachtige weer dus -zonder terugslag-  nog even door in september.
Onderaan bungelt de kletsnatte herfstmaand van 1957  met -174 punten  en ook 1984 scoorde negatief.


01  1959  2924
02  2006  2349
03  1947  2348
04  1969  2123
05  2003  2069
06  2014  2099
07  2005  1977
08  1971  1943
09  1949  1882
10  1999  1814


61  1974    657
62  1990    611
63  1968    594
64  1988    590
65  1950    244
66  2001    204
67  1993    201
68  1994    136
69  1984    - 55
70  1957  - 174

Mooi-weer punten

Van veel maanden is wel bekend dat ze danwel heel mooi, danwel slecht waren.
De ene juli of juni verloopt in dit land de ene keer als topzomer en de andere keer is het een draak van een maand.

Een sommetje om een gevoel te geven van hoe goed of slecht een maand was maakte ik met de volgende gegevens:

De gemiddelde temperatuur x 10
Het aantal zonuren x 10
Het aantal warme,  zomerse, tropische en ADS-dagen x 10

- Het aantal uren neerslag (ook x 10).

Hiermee zijn vooral de zonuren en de neerslagduur belangrijk (dus niet de neerslagsom omdat het aantal millimeter neerslag niet altijd hoeft te betekenen dat het een hele slechte of hele goede maand was, maar de duur van de neerslag geeft een betere indicatie).

Tot dusver heb ik de maanden april, mei, juni en juli van 1945 tot en met 2014 bekeken en dat levert de volgende toplijstjes op.

De beste aprilmaanden zijn:

01  2007  3361 punten
02  2011  2911
03  2010  2457
04  1974  2401
05  2009  2362
06  1976  2315
07  2003  2299
08  1952  2243
09  1996  2194
10  1954  2117

2007 en 2011 steken er bovenuit,  2014 komt op plaats 21,  verrassend achter 2013 (plaats 15).
Niet alle mooie aprilmaanden verliepen warm,  er zitten ook een aantal koelere tussen, die dankzij veel zonuren en weinig neerslag hoog uitkomen.

Helemaal onderin zien we:

60  1992    637
61  1983    635
62  1965    607
63  1962    580
64  1979    568
65  1975    435
66  1966    434   
67  1989    379
68  1998    254
69  1970    131

Waarschijnlijk door de tweede wereldoorlog, die toen bijna op zijn einde liep in ons land ontbreken gegevens van zonuren en neerslag in april 1945.

In mei zien we dat 1989 eenzaam op kop staat,  wat niet vreemd is met zoveel uren zonneschijn.
Waar april 1989 nog in de top-3 slechtste aprilmaanden valt,  deed mei van dat jaar dus deze maand compleet vergeten.
2001 is wat mij betreft ook een verrassing,  ik wist wel dat het een mooie mei was, maar niet dat hij boven 2008 uit zou komen.

01  1989  3846
02  1959  3174
03  1992  3166
04  1990  3139
05  1980  2973
06  2001  2971
07  2008  2857
08  2011  2620
09  1993  2605
10  1976  2463

Bij de slechtste 10 is heel duidelijk te zien hoe slecht de meimaand van 1983 moet zijn geweest.
Deze heeft een negatieve score,  wat vrijwel zeldzaam is in deze tijd van het jaar!
Zelfs de matige meimaand van 1984 doet het ruim 700 punten beter.

61  1996  1205
62  2013  1165
63  1963  1160
64  1972  1158
65  1987  1142
66  1968  1010
67  1994    994
68  1962    960
69  1984    666
70  1983    - 44

In juni zie je het begin van de mooie zomer van 1976.
Deze juni steekt er bovenuit,  maar wordt gevolgd door 5 andere juni's met meer dan 3000 punten.

01 1976  3550
02 1959  3270
03 1970  3256
04 2010  3244
05 2003  3128
06 1973  3080
07 1957  2943
08 1950  2933
09 1947  2875
10 2006  2827

Onderaan is 1991 te vinden:  een erg slechte juni die wellicht in ruim 100 jaar niet zo slecht was.

61  1971 1279
62  2012 1239
63  1977 1236
64  1985 1097
65  1956 1078
66  1990 1030   
67  1998 998
68  1981 982
69  1987 429
70  1991 210

Bij juli is ook goed te zien hoe 2006 (en op gepaste afstand 1994) er bovenuit steken.
Niet alleen in de hoogste gemiddelde temperatuur, maar ook overall komen ze helemaal bovenaan uit en laten legendarische zomers als 1947 en 1983 ruim achter zich.

01  2006  4043
02  1994  3764
03  1947  3389
04  1983  3371
05  1959  3295
06  1995  3071
07  2010  3069
08  1967  3052
09  1999  3031
10  1949  3024

Op 11 volgt de juli van vorig jaar en 2014 bevindt zich ook net in de top-25,  ondanks het wisselvallige karakter.

61  1966  1134
=    1960  1134
63  1956    984
64  2000    945
65  2011    939
66  1993    931
67  1980    928
68  1965    889
69  1954    713
70  1988    700

De meidip

Over het algemeen is mei een mooie maand,  de natuur is in volle bloei met frisgroene bladeren.
De temperaturen zijn vaak aangenaam: niet te heet en niet vaak te koel.

Echter kent de aanloop naar de zomer ook regelmatig een flinke terugval, die verschillende namen krijgt toebedeeld zoals de 'Europese Moesson' of  Schaapscheerderskou (in juni).
De buien van gisteren waren het begin van zo'n dip,  met lagere temperaturen en geregeld buien of langere perioden regen.

Sommige meimaanden kruipen niet meer uit het dal,  maar soms blijft het bij een week of twee weken wisselvallig weer.

Vorig jaar begon de meimaand nog aardig,  maar sloeg het verval toe en verliep een groot deel van de maand koel,  nat en somber.
Daarna krabbelde het weer op met een mooie periode in de eerste helft van juni, maar na een wisselvallig intermezzo kwam het ook tot een prima juli en augustus.

In 2010 was het met name de eerste helft van mei erg koel en somber,  gewoonweg dikke-truienweer.
Het kwam in juni en juli wel goed met de zomer.

2007 kende na een lange droogte een omslag na de eerste week van mei.
Er viel veel -voor de natuur broodnodige- regen, maar eind mei en begin juni was het opnieuw warm.
De rest van de zomer verliep wisselvallig.

In 2006 was de eerste helft van mei erg zomers, maar de tweede helft was totaal anders met herfstachtig, wisselvallig weer.
Tegen de maandwissel met juni sloeg het om en volgden twee warme zomermaanden.

2003 had een erg wisselvallige meimaand, echter tegen het einde sloeg het om en volgde een lange zomer.

In 2000 kende de eerste helft van mei een heuse voorzomer met een serie warme zonovergoten dagen.
Ook hier sloeg het weer om en de tweede meihelft was sterk wisselvallig,  inclusief zware meistorm.
In juni volgde aardig zomerweer.

1997 kende een warme start, gevolgd door een terugval met geregeld regen.
Later in de maand werd het droog en was dat een begin van een eerste warme en mooie fase van de zomer,  die uiteindelijk vooral in augustus heet zou uitpakken.

Twintig jaar geleden kende met name de tweede helft van mei somber en wisselvallig weer,  het zette ook nog even door begin juni, maar daarna sloeg het om en volgde een groot deel van de zomer erg warm weer.
Ook het jaar daarna was er verval eind mei en in de eerste helft van juni,  dit was echter gauw vergeten toen juli en augustus droog en warm verliepen.

In 1991 was mei niet zozeer nat, maar wel koel.
Ook juni verliep koel en daarbij ook erg nat,  volgens sommigen de slechtste juni van de voorbije eeuw.
Gelukkig was de rest van de zomer wel weer goed te noemen.

Nog langer geleden,  in 1983, was mei een slechte maand.
Een magere lente werd in stijl afgesloten met veel regen en een hemelvaartstorm.
De zomer die volgde was echter geheel anders: dit werd één van de mooiste zomers van de afgelopen 50 jaar.

Andersom komt het ook voor dat een mooie meimaand een matig vervolg krijgt in de zomer.
Enkele voorbeelden zijn onder meer 2011, 2008, 1998, 1993, 1988, 1980 en 1978.
Ook een wisselvallige meimaand met (deels) matige zomer komt wel eens voor,  maar dat gebeurt dan weer niet zo vaak  en kwam ook vaker voor in onder meer de jaren '80 en jaren '60.

De voorgeschiedenis van een koude of zachte winter.

Aan de hand van kou of warmte in de maanden voor een winter is weinig concreets te vinden om te spreken van een voorspellende waarde.Na een warm najaar hoeft de winter niet erg zacht te zijn,  of na een koud najaar ook een koude winter te volgen.  Ook kan na een koele zomer zowel een koude als zachte winter volgen en vice versa.

Toch zijn er wel een aantal leuke stukjes voorgeschiedenis te vinden,  waarbij een patroon in de winter doorzette  of compleet omsloeg.

De koude voorgeschiedenis van de winter 1962 - 1963

In de winter van 1961 was het rond kerstmis koud geweest, hier vond een korte maar felle koudegolf plaats van 5 dagen te De Bilt.
De rest van de winter stelde niet heel veel voor,  maar in het voorjaar van 1962 wilde het niet echt warmer worden.
Maart kwam uit op slechts 2 graden gemiddeld  met vaak aanvoer van lucht uit het noorden en noord-oosten. 
Waar april niet opvallend koud verliep  was mei ook een erg koele maand met wisselvallig weer en periodes waarin opnieuw de kille wind uit het noorden opstak.
De zomer startte zonnig en vooral ook droog,  maar met de bries vanuit noordelijke richtingen in combinatie met heldere nachten kon het ook begin juni flink afkoelen.
De rest van de zomer werd het voornamelijk koel en wisselvallig weer,  met slechts af en toe een opleving van de temperatuur. 
Alleen 1903 en 1956 hadden een nog koudere zomer gehad  en in de herfst was het enkel oktober waarin het wat zachter was dan wat het gemiddelde was voor die tijd.
Na een zachte start van november daalden de temperaturen opnieuw  en de straalstroom meanderde sterk,  waardoor blokkades makkelijk kunnen ontstaan,  in november blijkt de straalstroom zich in onze regionen erg noord- zuid te richten,  waardoor koude lucht uit het noorden makkelijker binnen kan stromen.
De tweede helft van november is al behoorlijk koud,  met winterse buien.
Met vervolgens een aantal echt koude (ijs)dagen tegen het einde van november had de winter zijn eerste plaagstoot gegeven.
Onder invloed van een hogedrukgebied is het begin december winters,  met een bijzonder mistige sinterklaas
De eerste vorstperiode van december wordt beëindigd met een periode van zacht en nat weer,  maar rond kerstmis valt de winter in om ruim twee maanden nauwelijks nog van zijn plaats te wijken.


Hoe een westcirculatie maar door bleef denderen (winter 1974 - 1975)

De zomer van 1974 was niet bepaald eentje om over op te scheppen,  het was zelden warm en mooi te noemen.
Van nazomer was ook amper sprake,  want de herfst begon,  bleef en eindigde met voornamelijk regen, regen en nog eens regen.  Vooral oktober viel niet alleen op in natte, maar ook in koude zin. Met slechts 7 graden gemiddeld was de herfstmaand erg koud te noemen.
De relatieve kou leek veelbelovend,  maar de depressietrein denderde ongestoord voort,  waarmee december zelfs enkele tienden graden warmer verliep dan oktober!
In januari begon de vaart wat uit de westcirculatie te raken,  maar op een beetje kou in februari na scoorde de winter nauwelijks.


Weergrillen in de aanloop naar 1979

Na een zachte januari 1978 volgde een februari waarin het een aantal dagen aardig vroor.
De vorstperiode werd afgewisseld door een snelle dooiaanval waarbij het een aantal dagen later 13 graden in de plus werd.
In maart kon de temperatuur van mild lenteweer ook plots omgaan naar winters,  inclusief ijzelproblemen.  Daarnaast was er ook zo'n dip in april waarbij er op sommige plaatsen in het westen van het land meer dan 10 centimeter sneeuw viel.
In mei en begin juni was het aardig lente -en zomerweer,  maar verder in de zomer volgde een koele en natte periode,  waarmee de zomer ook als te koud de geschiedenis in gaat.
De herfst van 1978 was over het algemeen een rustige,  met een afwisseling van nazomerse perioden en koudere dagen.
Wel viel er eind september veel regen uit kille najaar -en onweersbuien.
December 1978 kende een sterke afwisseling van koude periodes en hele zachte periodes met tijdens de overgangen ijzel  en soms zware regenval.  Toen eind december het zeer zachte weer opnieuw werd verdreven viel de winter ook goed in,  met transportkou en geregeld sneeuw en ijzel.
Opvallend is dat in de aanloop naar de echte kouperiode je al een aantal malen het voorspel zag in de vorm van hogedruk bij Groenland en Scandinavie waarbij de depressies naar het zuiden werden gedrukt of zelf bijna uitgeperst tussen de hoge druk uit het noorden en die in het zuiden.

Voorspel vs. de klapper met oudjaar 1978.







Het voortraject leek nog zo goed (winter 1993 - 1994)

Het deed een beetje aan de voorgeschiedenis van 1962 - 1963 denken,  dat weerjaar 1993.
Echter was de gelijkenis vooral in het weer vanaf de zomer,  want de lente was juist warm en zonnig verlopen.
In de zomer was het koeler geworden, met vanaf midden juli ook de nodige regen.
Ook het najaar verliep in de regel te koud voor de tijd van het jaar.
November deed er nog een schepje bovenop met een erg koude periode in de tweede helft van de maand.
Een klassieke wintersetting met krachtige hogedruk boven Scandinavie,  waarmee een eerste serieuze winteroffensief een feit was. 
Winterliefhebbers hoopten op een herhaling van 1963,  maar eens de dooi en de westcirculatie begin december waren ingevallen bleef deze het grootste deel van de winter heersen.

Winterse drukverdeling in november

De dooiaanval  is ingezet,  wie zou winnen?  de hogedruk of de oceaaninvloeden?

De depressies hebben gewonnen: de westcirculatie draait op volle toeren, inclusief een zware storm.



De warme voorgeschiedenis van de zachtste winter (2006 - 2007)

Na een frisse start van 2006 warmde het behoorlijk op.
April was al aan de warme kant,  terwijl mei vooral in de eerste helft zomers was.
Na een dip met flink wisselvallig weer in de tweede helft van mei volgde in juni en juli twee hittegolven en overall erg warm zomerweer.
Hoewel augustus niet meedeed en vooral regenachtig was, verliep het najaar ook bijzonder warm.
Waar in 2005 het patroon later in het najaar omsloeg van zacht nazomerweer naar winters weer (hoewel het echte winterweer op afstand bleef),  bleef het in de winter van 2006  - 2007 ook te warm.
Vooral januari spande de kroon met boterzachte zuidwestenwinden en een zware herfststorm.

Verbanden zoeken in het weer: de wintereditie (1901 - 2013)

Een hele tijd geleden plaatste ik al eens een bericht waarin ik bekeek of neerslagsommen en temperaturen in maanden of seizoenen vooraf aan de zomer  een klein verband konden laten zien.
Hieruit kon ik enkele licht afwijkende dingen halen,  zoals dat de kans op een droge zomer na een natte lente bijvoorbeeld groter is  en dat warme en droge lentes veel minder kans bieden op een droge zomer.

Of er na bijvoorbeeld een warm najaar een zachte winter volgt,  of na een koude winter een nieuwe koude winter? 
Dit onderzoekje met gegevens van De Bilt gaf minder opvallende feiten dan het zomeronderzoek,  hetgeen overigens niet vreemd is in ons grillige klimaat.

Toch zijn er een paar dingen die opvielen.

Voorafgaande aan de dertige zachtste winters  waren er 11 zomers die zeer koel verliepen,  maar ook 11 zomers die erg warm verliepen,  hiermee slechts 8 "normale" zomers overlatend die voor een zachte winter kwamen.
5 van de droogste zomers gingen aan een zachte winter vooraf,  tegen 10 van de natste zomers.
Ook redelijk opvallend is het feit dat er 10% meer koele julimaanden dan warme aan een zachte winter vooraf gingen.

Bij koude winters zien we dat er vrij weinig koude oktobers aan vooraf gingen (5 van de 30),  maar wel ruim 30% van de koelste zomers en koelste lentes.
Minder vreemd lijkt het feit te zijn dat er slechts 5 warme septembers, zomers en lentes aan een koude winter vooraf gingen.
Ook zie je goed terug dat koude winters vaak in clusters komen,  want aan een koude winter ging 11 van de 30 keer ook een koude winter vooraf  en slechts vijf maal een erg zachte winter.

Een uitzonderlijk jaar hierin is 1996:  een koude winter na zowel een zachte winter als een warme zomer in 1995.

De natste maand in Gemert: september 2001

September 2001 is één van de natste maanden van de voorbije eeuw.
In De Bilt moet hij twee andere maanden voorlaten,  maar in Gemert is de maand met 198 millimeter neerslag de natste sinds de metingen.

Een kleine terugblik naar hoe die som tot stand kwam.


De voorgeschiedenis:

In augustus zaten we nog in een hittegolf met het hoogtepunt op zaterdag 25 augustus.
De volgende dag draaide de wind en hier koelde het vrijwel geruisloos af,  terwijl het in het westen van het land flink onweerde.
Daarna volgde definitieve verkoeling  en de maand eindigde met enkele regenbuien die het begin van een zeer natte periode zouden inluiden.

Septemberregen

De maand startte met een vriendelijke dag,  met op een enkele plaats een bui.
De volgende dag meer bewolking door een warmtefront,  waarbij het soms wat miezerde  en het koufront dat volgde bleef een beetje hangen boven het land waardoor er geregeld buien vielen op de derde van september.
Achter het koufront volgde onstabiele lucht waarin nieuwe buien ontstonden en op veel plaatsen in twee dagen veel regen naar beneden kwam.
In Gemert werd op 4 september 20,5 millimeter afgetapt.
Op 5 september was het even wat mooier weer,  maar dat duurde niet lang dankzij een volgend front van een depressie dat op 6 september een verse 17 millimeter regenwater achterliet.
Een volgende depressie ontstond en smolt samen met de depressie die al boven de oostzee lag.
Hierbij viel opnieuw regen en na de regenzone volgde een herfstachtig en buiig weertype in de onstabiele koele lucht.
Buien met hagel, onweer en windstoten kwamen op meerdere plekken in het land voor  en in september is het vaak het natst aan de kust,  echter werd Gemert ook niet bepaald slecht bedeeld in de regenhoeveelheden.
Tussen de regenzones en buien door scheen op de beruchte 11 september en 12 september wel regelmatig de zon.

Volop herfst

Een volgende depressie trok van Schotland richting de zuidelijke noordzee  en liet een nieuwe plas regen vallen.  Op de trog die volgde waren er enkele stevige plensbuien om het af te maken.
Ook de volgende dag vallen buien  en het was nog niet lang droog of een koufront kwam weer wat regenwater brengen.
In het weekend van 15 en 16 september vielen ook een aantal buien,  waarbij nu het westen de grootste hoeveelheden te pakken had en Gemert ietsje bescheiden achterbleef met ongeveer 13 millimeter in twee dagen.
De kraan ging echter niet dicht,  want er was een nieuwe depressie ontstaan boven midden Europa  en een aparte kern trok via een minder gebruikelijk pad van Zweden naar België.
Dit leverde uiteraard weer een bak regen op,  terwijl ook de hoofdkern van de depressie besloot om vanuit Polen een bezoek te brengen aan de lage landen.
Dit ging met name op 19 september gepaard met een heleboel regen,  in Gemert viel 21 mm  en dat was niet eens zo nat  aangezien het westen de volle lading meekreeg.
Hoek van Holland ving 107 mm op  en een groot deel van het Westland stond blank, met de nodige schade tot gevolg..
De depressie bleef vervolgens wat op zijn plaats hangen,  waardoor er dagelijks wel een aantal buien vielen,  echter ditmaal geen grote sommen opleverend.
In de slotweek van de maand werd het wat rustiger weer met meer zon, mistige ochtenden en af en toe een bui.

De laatste regen van de maand kwam van achtereenvolgens een warmtefront (die in het noorden tot stilstand kwam en daar veel regen gaf), een koufront op de 29e en daartussen geregeld ruimte voor de zon.
De maand eindigde met lichte regen in de avond van de 30e,  waarop nog een natte eerste oktober zou volgen, voordat het later in die maand nog nazomers warm zou worden.

Neerslagcijfers te Gemert (aftappingen in de ochtend)

1 september       3,1 mm
2 september         0  mm
3 september       5,1 mm
4 september     20,5 mm
5 september       5,7 mm
6 september     17,2 mm
7 september       9,7 mm
8 september       6,3 mm
9 september       7,2 mm
10 september   13,2 mm
11 september     7,8 mm
12 september     4,5 mm
13 september     9,3 mm
14 september     4,1 mm
15 september      3   mm
16 september     6,7 mm
17 september     7,2 mm
18 september   13,2 mm
19 september        0 mm
20 september      21 mm
21 september     5,4 mm
22 september     2,4 mm
23 september     1,9 mm
24 september     2,4 mm
25 september     0,2 mm
26 september     0,4 mm
27 september     5,4 mm
28 september     8,9 mm
29 september        0 mm
30 september     6,2 mm

Maandsom:      198 mm